تحولات مازندران از شاه صفی تا طهماسب دوم(1038-1148ق)

تاسیس دولت صفوی یکی از مهمترین رویدادهای تاریخی قرن دهم .ق به حساب می آید که دستاوردهای مهمی برای ایران و خصوصاً مازندران به دنبال داشته است. یکی از این دستاوردها ، تشکیل دولت متمرکز و یکپارچه است که باعث مطرح شدن ایران در سطح منطقه شد. از سوی دیگر در همین زمان خاندانهای متعددی در مازندران حکمرانی می کردند و پادشاهان صفوی سعی در برکناری این خاندانها داشتند و این امر مهم تا دوره ی پادشاهی عباس اول به درازا کشید. او توانست ضمن سرکوبی حکام استقلال طلب، مازندران را به صورت ایالت خاصه در آورد. از این زمان تا پایان حکومت صفویان، این منطقه به صورت وزیرنشین اداره می شد و با سقوط اصفهان توسط افغانها، به عنوان یک ایالت بیگلر بیگی نشین درآمد . در این دوره دو مسئله سبب توجه بیشتر مازندران و به تبع آن پیشرفت چشمگیر در این منطقه شد. یکی انتخاب مازندران به عنوان پایتخت دوم از سوی شاه عباس اول و جانشینان او و مسافرتهای پی درپی پادشاهان صفوی به این مناطق ، دوم : اختلاف شدید اروپائیان و ایرانیان با عثمانی ها که مسیر جدیدی برای بازرگانی میان آنها به وجود آمد و آن مسیر جاده ی شمالی بود که اروپائیان از طریق روسیه به دریای مازندران و شهرهای شمالی داد و ستد می نمودند. دریای مازندران که تا این دوره اهمیتی در تجارت بین المللی نداشت، به یکباره مورد توجه دولتمردان ایرانی قرار گرفت و کشور روسیه که به امپراطوری بزرگی تبدیل شد، در ابتدا مناسبات حسنه ای با ایران برقرار نمود ولی پس از مدتی با مشاهده ی ضعف فرمانروایان ایرانی در اواخر حکومت صفوی، تجاوزات خود را به ایران آغاز نمود. مازندران با روی کار آمدن افغانها پایگاه مهمی برای طهماسب و دیگر بازماندگان صفویه که جهت احیاء مجدد قدرت صفوی تلاش می کردند، قرار گرفت و ایل قاجار نقش موثری جهت یاری رساندن به طهماسب دوم ایفا نمود. و همین رویداد پله ترقی این طایفه را فراهم کرد. واژگان کلیدی : مازندران ، صفویه ، روسیه ، دریای مازندران ، ابریشم